W Katowicach obradowała Rada górniczej „Solidarności”. Szczególną uwagę poświęcono kwestiom związanym z bezpieczeństwem pracy. – Mechanizmy funkcjonujące w JSW mają na celu statystyczne zmniejszenie wypadkowości – mówił lider jastrzębskiej „S” Sławomir Kozłowski. – Po najdrobniejszych wypadkach zrzuca się winę na pracownika, więc zastraszeni górnicy lekkich wypadków nie zgłaszają. Praktyki, do których dochodzi w Jastrzębskiej Spółce Węglowej SA (JSW), mają – według relacji Kozłowskiego – ukryć realny poziom wypadkowości w Spółce, zamiast wypadkom zapobiegać. – Po każdym wypadku szuka się przyczyn po stronie górnika. Jeśli tylko zaistnieje minimalna możliwość, wyciągane są sankcje – upomnienie lub nagana. Istnieją też kary nieformalne, takie jak wysyłanie pracowników na ponowne badania psychotechniczne, przesuwanie z oddziałów macierzystych na oddział szkoleniowy i przeprowadzanie weryfikacyjnych egzaminów po zakończeniu okresu szkoleniowego. Egzaminy mające ponownie sprawdzić fachowość pracownika przeprowadza się nawet wtedy, gdy wypadek dotyczył potknięcia albo zwichnięcia. To powoduje, że lekkie wypadki nie są zgłaszane przez zastraszonych pracowników – mówił przewodniczący NSZZ „Solidarność” w JSW. Jak twierdzi Kozłowski, w JSW nie przestrzega się też przepisów mówiących o sytuacjach, w których dopuszczalny jest ponadnormatywny czas pracy pod ziemią, a więc dłużej niż 7,5 godziny. – W naszych kopalniach wielokrotnie, dla celów produkcyjnych, przodki pracują ponadnormatywnie, po 9 czy 10 godzin na zmianę, a Państwowa Inspekcja Pracy nie chce się tym zająć, mimo naszych wniosków. Nie otrzymujemy na te wnioski żadnej odpowiedzi. To jest w tej chwili już nagminne – dodaje.
CIOP, PIP i WUG w interesie pracodawców
Wiceprzewodniczący kompanijnej „S” Stanisław Kłysz zwrócił uwagę, że patologie związane z przestrzeganiem bezpieczeństwa pracy dotyczą również innych spółek węglowych i górnictwa w ogóle. Propozycje zmian w rozporządzeniu Ministerstwa Środowiska dotyczącym zagrożeń naturalnych na dole, a dokładnie – kwestii zagrożeń klimatycznych, zawierają próbę wprowadzenia wyjątkowo niekorzystnego dla pracowników wzoru pozwalającego wyliczyć średnią temperaturę.  Do tej pory temperatura była mierzona termometrem suchym. Jeśli temperatura przekraczała 28 stopni, następowało skrócenie czasu pracy do 6 godzin, a po 3 miesiącach pracy w takich warunkach pracownik musiał być przeniesiony na inne stanowisko. Teraz ustalono wzory, na podstawie których będzie wyliczana temperatura, przy czym wstawienie zmierzonej temperatury do nowego wzoru będzie ją zmniejszało o około 2 stopnie. Co ciekawe, nowy wzór został zaproponowany nie przez pracodawców, a przez instytucje, które powinny dbać o zdrowie i bezpieczeństwo pracowników, m.in. Centralny Instytut Ochrony Pracy, Państwową Inspekcję Pracy i Wyższy Urząd Górniczy. Kompanijna „S” wystąpiła też do Zarządu o rozpoczęcie procedury negocjacyjnej na temat wysokości płac w roku 2012. Pierwsze rozmowy mają się odbyć pod koniec listopada.
Decyzja sądu ratuje HUZ
Kolejnym tematem poruszonym podczas zebrania były układy zbiorowe pracy w spółkach węglowych. W JSW Zarząd przygotowuje projekt jednolity układu zbiorowego pracy, gdzie – na tę chwilę – znalazło się wiele zapisów niekorzystnych dla pracowników. Dotyczą one przede wszystkim wprowadzenia motywacyjnego systemu wynagrodzeń, który całkowicie zamknie drogę do podwyżek wynagrodzeń oraz 6-dniowego tygodnia pracy, czyli likwidacji wolnych sobót, które teraz, zgodnie z obowiązującymi układami, są dniem wolnym od pracy. W Katowickim Holdingu Węglowym SA (KHW) doszło z kolei do próby podważenia obowiązującej tam Holdingowej Umowy Zbiorowej (HUZ) przez kierownictwo Spółki. Zarząd KHW wniósł do Sądu Okręgowego w Katowicach sprawę przeciwko sygnatariuszom PUZP, domagając się określenia, czy Umowa – mająca charakter ponadzakładowego układu zbiorowego pracy – jest wypowiedziana, czy nie. Sąd uznał, że droga sądowa jest w tym przypadku niedopuszczalna i odrzucił powództwo KHW. Ze względu na normatywny charakter układu zbiorowego pracy nie jest dopuszczalne badanie jego ważności w postępowaniu cywilnym, natomiast zobowiązania zamieszczone w części obligacyjnej układu zbiorowego pracy nie mają charakteru roszczeniowego i nie są zobowiązaniami w rozumieniu prawa cywilnego.